Zelfbeeld: wat is het en hoe verbeter je het?
Hoe denk jij over jezelf? Voel je je goed over wie je bent, of juist niet zo goed? We hebben het over je zelfbeeld. Je zelfbeeld is belangrijk, want het heeft invloed op hoe je je voelt en hoe je omgaat met bepaalde dingen.
In deze tekst lees je meer over wat een zelfbeeld precies is. Ook vertellen we hoe je je zelfbeeld kunt verbeteren.
Wat is een zelfbeeld?
Een zelfbeeld is het beeld dat jij van jezelf hebt. Het gaat over hoe je over jezelf denkt. Je zelfbeeld wordt door verschillende dingen gevormd. Bijvoorbeeld door ervaringen, opmerkingen van anderen en opvoeding.
Er is ook een beeld van hoe andere mensen jou zien, maar dat kan anders zijn dan hoe jij jezelf ziet.
Hoe is jouw zelfbeeld?
Geef een beschrijving van jezelf geven in een paar woorden.
Bijvoorbeeld: ik ben vriendelijk, rustig en begripvol. Ik ben niet superknap, maar ook niet lelijk. Ik kom voor mezelf op en maak makkelijk vrienden. Ik ben best slim, maar hou niet van leren.
Tip: Je kunt dit voor jezelf opschrijven met de datum erbij. Doe dit over een tijdje nog een keer. Het kan zijn dat je zelfbeeld verandert. Misschien ontdek je ook wel hoe het komt dat je zelfbeeld veranderd is.
Soorten zelfbeeld
Hieronder bespreken we de verschillende soorten zelfbeelden.
Een positief zelfbeeld
Als je een positief zelfbeeld hebt, vind je jezelf de moeite waard. Je accepteert jezelf zoals je bent. Een positief zelfbeeld is fijn, want dat betekent dat je tevreden bent met jezelf. Je straalt zelfvertrouwen uit en alles gaat goed.
Een te positief zelfbeeld
Je kan ook een te positief zelfbeeld hebben. In dat geval overschat je jezelf. Soms is dat niet erg. Maar als je een te positief zelfbeeld hebt, kan dat tot teleurstelling en irritatie leiden wanneer dingen niet gaan zoals je had gehoopt. Ook kunnen anderen je arrogant vinden.
Een gezond zelfbeeld: op jezelf vertrouwen
In plaats van een te positief zelfbeeld wil je dus een gezond zelfbeeld. Bij een gezond zelfbeeld heb je een realistisch beeld van jezelf. De kenmerken hieronder horen nog meer bij een gezond zelfbeeld:
- Je hebt vertrouwen in jezelf
- Je weet wat je waard bent
- Je weet wat je goed kunt en wat je minder goed kunt
- Je weet dat het maken van fouten je niet minder waardevol maakt als persoon
- Je weet dat je emoties en gedachten er mogen zijn, ook al zijn ze negatief
- Je kunt jezelf relativeren
- Je bent vriendelijk en begripvol naar jezelf
Laag of negatief zelfbeeld
Als je een laag of negatief zelfbeeld hebt, dan vind je het moeilijk om goede eigenschappen van jezelf te zien. Je haalt jezelf de hele tijd naar beneden en denkt negatief over jezelf. Dat kan lastig zijn en leiden tot psychische klachten.
Kenmerken van een laag zelfbeeld
- Je bent kritisch op jezelf
- Jezelf wegcijferen
- Je voelt je nooit trots
- Je vindt anderen beter dan jezelf
- Je hebt het gevoel dat je niks kunt
- Je hebt het gevoel dat je altijd dingen verkeerd doet
- Je bent verlegen
- Je onderschat jezelf regelmatig
Oorzaak laag zelfbeeld
Een negatief zelfbeeld ontstaat niet vanzelf, maar heeft zich opgebouwd. Als je bijvoorbeeld altijd hebt gehoord dat je niet slim bent, ben je dat misschien gaan geloven. Of als je veel gepest bent, kan dit zorgen voor een negatief zelfbeeld.
Wat kun je doen aan een negatief zelfbeeld?
Een laag zelfbeeld kan zorgen voor psychische klachten. Het is dan ook goed om je zelfbeeld te verbeteren als je een laag zelfbeeld hebt. Dit kan je helpen om meer zelfvertrouwen te krijgen. Ook kun je hiermee psychische klachten voorkomen of verminderen.
Hieronder geven we je tips om je zelfbeeld te verbeteren.
1. Verander je negatieve gedachten over jezelf.
Je kunt dit als volgt doen:
- Word je bewust van de gedachten die je over jezelf hebt. Veel gedachten komen vanzelf. Probeer er eens op te letten en schrijf je negatieve gedachten over jezelf op.
Bijvoorbeeld: “Niemand geeft om mij.”
- Onderzoek of deze negatieve gedachten over jezelf waar zijn.
Bijvoorbeeld: Klopt het wel dat er niemand om mij geeft? Laatst vroeg een collega hoe het met mij ging. Ook belde mijn moeder en zei ze dat ze mij graag weer wilde zien. Misschien is het dan toch niet (helemaal) waar, dat er niemand om me geeft.
- Formuleer een helpende gedachte
Bijvoorbeeld: “Er zijn mensen die mij vragen hoe het met me gaat en dat belangrijk vinden.”
2. Benadruk positiviteit
Denk aan je succeservaringen en complimenten die je kreeg en krijgt. Schrijf deze op en kijk er regelmatig naar. Geef je zelf ook dagelijks een compliment. Wat heb je vandaag goed gedaan?
3. Vergelijk jezelf niet met anderen en accepteer jezelf
Het lijkt altijd net of een ander iets mooier, gelukkiger, rijker of beter is. Vooral door social media of door televisie.
Hierdoor kun jij het gevoel hebben, dat anderen beter zijn of het beter voor elkaar hebben, terwijl dit niet klopt. Probeert er bewust van te zijn dat het niet altijd beter is bij een ander. En wees tevreden met wat je hebt.
Deze oefeningen kunnen ook helpen om je zelfbeeld te verbeteren
Geef jezelf af en toe een compliment.
Verbind een positieve gedachte aan iets dat je doet.
Ontdek wie je bent en wat je uit het leven wilt halen.
Als dit allemaal niet helpt, kun je overwegen om een training of cursus zelfvertrouwen te volgen. Ook kun je (anoniem) met ons bellen, chatten of mailen. Wij luisteren naar je en denken met je mee.