Na een heftige gebeurtenis kan het zijn dat je een trauma ontwikkelt. Angstige gevoelens over deze gebeurtenis gaan dan niet weg en daar heb je in het dagelijks leven last van. Hulp van een professional kan helpen bij het verwerken van een trauma.

Op deze pagina lees je meer over wat een trauma is en wat kan helpen om een trauma te verwerken. Heb je een vraag? Neem dan contact met ons op >

Snel naar:

Wat is een trauma?

Je hebt een trauma als je veel last hebt van iets heftigs dat je eerder hebt meegemaakt. Dat kan één gebeurtenis zijn of meerdere. Voorbeelden van zulke gebeurtenissen zijn verkrachting, mishandeling, een ernstig ongeluk krijgen, pesten, buitengesloten worden of verwaarlozing. Zo’n gebeurtenis kan kort duren, maar ook een langere tijd doorgaan.

Je kan een trauma krijgen doordat je zelf iets heftigs meemaakt, maar ook het zien van een heftige gebeurtenis bij iemand anders kan zorgen voor een trauma. Bijvoorbeeld als je een ongeluk of ander geweld bij een ander hebt gezien.

Tijdens of vlak na de heftige gebeurtenis(sen) kan je angstig en gespannen zijn. Bij een trauma houd je deze angstige gevoelens of komen deze later in het leven terug. Je denkt dan steeds opnieuw aan die ervaring of je hebt er nachtmerries over. Die gedachten geven een gevoel van angst en stress, ook al is er geen gevaar meer.

Door die angst of stress ga je bepaalde situaties of mensen uit de weg. Dit kan het begin zijn van paniekaanvallen, schuldgevoel, somberheid, lichamelijke klachten of minder zelfvertrouwen, bijvoorbeeld in sociale situaties.

Hoe herken je een trauma? Dit zijn de signalen

Na de traumatische gebeurtenis kunnen de volgende klachten ontstaan:

• Je hebt nare herinneringen aan wat er is gebeurd, zonder dat je dit wilt.
• Je herbeleeft de gebeurtenis(sen) opnieuw. In je gedachten of in nachtmerries.
• Je voelt je vaak somber, boos, onrustig of hopeloos.
• Je huilt sneller of vaker dan normaal.
• Je bent moe en hebt weinig energie.
• Je vindt het lastig om je te concentreren.
• Je schrikt snel en heftig.
• Je probeert situaties, plekken of mensen te vermijden die je aan de gebeurtenis herinneren.

Meestal verdwijnen de klachten vanzelf, maar soms blijven ze langer. Als de klachten tussen de drie dagen en één maand aanhouden, kan er sprake zijn van een Acute Stressstoornis (ASS). De klachten moeten dan kort na de ingrijpende gebeurtenis begonnen zijn.

Wanneer de klachten langer dan één maand aanhouden, heet het een Posttraumatische Stressstoornis (PTSS). Lees meer over PTSS en de symptomen >

Welke soorten trauma zijn er?

Er bestaan twee soorten trauma. Als een trauma ontstaat door één gebeurtenis is het een ‘enkelvoudig trauma’. Als het trauma ontstaat door meerdere ingrijpende gebeurtenissen die voor een lange tijd duurden, is het een ‘complex trauma’.

Enkelvoudig trauma

Bij een enkelvoudig trauma maak je één keer iets ingrijpends mee. Bijvoorbeeld een overval of inbraak. Een ander voorbeeld is een ongeluk, waarbij je zelf betrokken bent of iemand anders ernstig gewond raakt. Een enkelvoudig trauma is vaak makkelijker te herkennen, omdat het om één gebeurtenis gaat.

Complex trauma

Bij complex trauma heb je meerdere ingrijpende ervaringen gehad, in een langere periode. Bijvoorbeeld voor een langere tijd gekleineerd worden of seksueel misbruik.

Naast de klachten die horen bij een trauma, zijn er nog meer klachten. Zo kan een complex trauma de ontwikkeling remmen. Ook kan het lastig zijn om positief naar jezelf te kijken, om anderen te vertrouwen en met emoties om te gaan. Hierdoor kan het moeilijk worden om werk of relaties te krijgen of te houden.

De kans op een complex trauma is groter als de traumatische ervaringen in de kindertijd zijn ontstaan. En als er mensen mee te maken hebben die je zouden moeten beschermen.

Wat is het verschil tussen een enkelvoudig en complex trauma?

Dat leggen we je uit aan de hand van een voorbeeld.

PTSS

Een of meerdere trauma’s kunnen ervoor zorgen dat iemand een posttraumatische stressstoornis (PTSS) ontwikkelt. Dit is een psychische aandoening waarbij je over de dag heen vaak en erg angstig en gespannen bent. Zelfs als er geen gevaar is. Je voelt je steeds onveilig. Lees hier meer over PTSS >

Dissociatieve stoornis

Als je een complex trauma hebt, kun je een afstand naar jezelf of anderen voelen. Of je weet niet meer wat echt is en wat niet. Dit kan een dissociatieve stoornis zijn. Lees hier meer over dissociatieve stoornis >

Hoe ontstaat een trauma?

Een trauma kan ontstaan door één of meerdere ingrijpende gebeurtenissen. Of iemand een trauma krijgt, hangt niet alleen af van de gebeurtenis zelf. Sommige mensen zijn gevoeliger voor een trauma. Ook spelen er na de gebeurtenis dingen mee. Dit maakt een trauma heel persoonlijk.  

Vóór de gebeurtenis(sen)

Niet iedereen krijgt een trauma na een heftige gebeurtenis. Sommige mensen zijn er gevoeliger voor. Dit zijn bijvoorbeeld mensen die:

• al eerder psychische klachten hadden
• problemen hadden in het gezin waarin ze zijn opgegroeid
• eerder heftige gebeurtenissen hebben meegemaakt
• opgegroeid zijn met weinig geld of kansen
• een lager IQ hebben of weinig opleiding hebben gehad
• vrouw zijn
• jong zijn
• tot een (etnische) minderheid horen. Dit betekent dat iemand bij een kleinere groep mensen hoort met een andere afkomst, taal of cultuur dan de meeste mensen in een land.
• geboren zijn met een gevoeliger zenuwstelsel of een brein dat anders. Hierdoor kunnen stress en emoties heftiger worden ervaren.

Met de gebeurtenis(sen) zelf

Als de gebeurtenis heel heftig en ingrijpend is, is de kans groter op een trauma. Ook speelt mee of het lang duurde, of als je dacht dat je in gevaar was. Ook geweld of lichamelijke verwondingen kunnen meespelen.

Na de gebeurtenis(sen)

Na de gebeurtenis spelen ook meerdere dingen mee. Als er weinig mensen zijn die je helpen of begrijpen, is de kans op een trauma groter. Ook speelt mee of er na de gebeurtenis nog zorgen bijkomen of dat het invloed heeft op je werk, relaties, of gezondheid.

Wat kan helpen bij het verwerken van een trauma?

Een trauma kan je leven uit balans brengen. Dat is heel normaal. Deze tips kunnen helpen bij het verwerken van een trauma en verder herstel:

• Zoek steun in je omgeving (zie voorbeeld hieronder). Praat erover met mensen die je vertrouwt.
• Zorg goed voor jezelf en zorg voor structuur: slaap voldoende, sta op hetzelfde tijdstip op en ga op hetzelfde tijdstip naar bed, en eet gezond.
• Probeer dagelijkse activiteiten weer op te pakken, zoals werk, hobby’s en sociale activiteiten. Dit mag ook in kleine stappen.
• Blijf in beweging, ga naar buiten en doe activiteiten die ontspanning geven.
• Neem geen alcohol, drugs of rustgevende medicijnen. Rustgevende medicijnen kunnen de klachten juist erger maken. Neem deze medicijnen dus niet zonder overleg met een arts.
• Praat erover met ervaringsdeskundigen of lotgenoten.
• Bedenk wat voor jou zingeving is: wat vind je leuk om te doen? Waar krijg je energie van?
• Als je merkt dat je vastloopt, zoek dan professionele hulp. Er zijn verschillende vormen van therapie en begeleiding die je kunnen helpen.

Voorbeeld: hoe sociale steun kan helpen bij het verwerken van een trauma

Sociale steun betekent dat je hulp krijgt van mensen om je heen, zoals van familie, vrienden, collega’s of hulpverleners. Na een ingrijpende gebeurtenis kan die steun helpen om een trauma te verwerken.

We leggen dit uit met een voorbeeld, waarbij iemand wel sociale steun krijgt en de ander niet.

Welke behandelingen bij trauma zijn er en hoe werken ze?

Niet iedereen heeft professionele hulp nodig om een traumatische ervaring te verwerken. Veel mensen vinden steun bij hun omgeving of vinden andere manieren om weer in balans te komen. Als de klachten langer aanhouden of heel heftig zijn, is het goed om professionele hulp te zoeken.

Als je professionele hulp wilt voor je klachten, begin je bij de huisarts. Die stelt je vragen over de oorzaak en je klachten. Ook vraagt de huisarts of je andere lichamelijke of psychische problemen hebt. De huisarts kan je verwijzen naar een behandelaar (POH-GGZ, psycholoog of psychiater).

De behandelaar bekijkt dan samen met jou wat er aan de hand is. Een diagnose kan voelen als een ‘label’, alsof je in een hokje wordt geplaatst. Maar het kan ook een gevoel van opluchting geven, omdat eindelijk duidelijk wordt wat er speelt.

Heb je een behandelaar voor andere klachten? Dan helpt het om te zeggen wat er nog meer speelt.

Er zijn verschillende soorten behandelingen voor trauma (en PTSS). Bij sommige behandelingen is goed onderzocht of ze werken. Bij anderen (nog) niet. Voor deze behandelingen is bewijs dat ze kunnen werken:

Andere psychologische behandelingen

Voor deze behandelingen is ook bewijs dat ze werken. Ze zijn wel minder uitgebreid onderzocht:

Meer informatie over deze behandelingen vind je op traumanet.nl >

Als deze behandelingen niet goed genoeg werken, kun je met je behandelaar kiezen voor medicijnen. Ook kun je kiezen voor een extra behandeling, zoals vaktherapie. Dat heet ‘aanvullende therapie’. Dit is bijvoorbeeld beeldende therapie (schilderen, tekenen), danstherapie, muziektherapie en psychomotorische therapie.

Behandeling met medicijnen

Als de psychologische behandeling niet genoeg werkt, kun je met je behandelaar kiezen voor een behandeling met medicijnen. Vaak zijn dit antidepressiva (SSRI’s/SRNI’s).

Antidepressiva zijn medicijnen die de klachten van een depressie of angststoornis kunnen verminderen. Zij kunnen ook helpen bij klachten die door een trauma komen.

Gebruik niet zomaar antidepressiva of andere medicijnen. Als je medicijnen gebruikt, pas dan niet zelf de hoeveelheid aan. Bespreek het altijd eerst met een arts. Meer informatie over antidepressiva vind je op Thuisarts.nl >

Andere behandelingen

Er zijn ook een aantal behandelingen voor trauma of PTSS die nog niet onderzocht zijn. Daarvan weten we niet of ze werken bij trauma. Dit zijn: mindfulness, hypnotherapie, Present Centered Therapy, Kortdurende Psychodynamische Therapie, Acceptance and Commitment Therapy (ACT) en sensorimotorische therapie.

Daarnaast zijn er ook behandelingen waarbij nieuwe techniek wordt gebruikt. Een voorbeeld hiervan is Virtual Reality Therapie. Daarmee kan je een soort 3D film laten maken van de situatie van het trauma. En daarin de situatie met steun van de behandelaar opnieuw meemaken.  Hierdoor kunnen de gevoelens van de herinnering minder heftig worden.

Deze tekst is gemaakt met informatie van het Trimbos-instituut, Zorgstandaard Psychotrauma, Traumanet en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum.

Heb je een vraag?

Of wil je meer weten over de informatie op deze website? Stel (anoniem) je vraag per telefoon, chat of mail. Je hoeft ons niet te zeggen wie je bent.

Stel een vraag

The post Trauma appeared first on Mentaal Vitaal.

Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) kan je leven in verschillende opzichten veranderen. Het kan zijn dat je door het hersenletsel met dagelijkse uitdagingen te maken krijgt. Het lukt bijvoorbeeld niet meer goed om dingen te onthouden of uit te voeren. Omdat je misschien niet meer kunt doen wat je gewend was, kan het zijn dat dat je verdrietig of boos maakt.

In deze tekst leggen we daarom uit hoe je zoveel mogelijk met emotionele uitdagingen en veranderingen om kunt gaan en welke behandelingen er zijn. Ook lees je meer over wat niet-aangeboren hersenletsel is. Heb je een vraag? Neem dan contact met ons op.

Snel naar:

Wat is niet-aangeboren hersenletsel?

Niet-aangeboren hersenletsel staat voor alle schade aan de hersenen die je krijgt in je leven. Het gaat hierbij om schade na je geboorte. Dit is dus anders dan aangeboren hersenletsel waarbij er al schade in de hersenen is sinds de geboorte.

Soorten niet-aangeboren hersenletsel

Niet-aangeboren hersenletsel is in te delen in twee soorten: traumatisch hersenletsel en niet-traumatisch hersenletsel.

• Traumatisch hersenletsel. Dit ontstaat door een oorzaak van buitenaf, zoals een ongeval of een klap op het hoofd. Een hersenschudding en hersenkneuzing zijn hier voorbeelden van.
• Niet-traumatisch hersenletsel. Dit ontstaat door een oorzaak van binnenuit. Een beroerte, hersentumor, infectie of zuurstoftekort in de hersenen zijn hier voorbeelden van.

Wat zijn de gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel?

Bij niet-aangeboren hersenletsel raakt een deel van de hersenen beschadigd of gaat dit minder goed werken. De gevolgen hangen af van de taken van dat deel van de hersenen. Dit maakt dat de gevolgen van hersenletsel kunnen verschillen.

Wel kunnen we een onderscheid maken in gevolgen die het meest voorkomen:

• Lichamelijke problemen, zoals krachtverlies en problemen met zien;  
• Moeite met denken, zoals geheugenverlies en moeite met plannen;
• Veranderingen in emotie en gedrag, zoals somber en snel prikkelbaar zijn.

Sommige gevolgen zijn duidelijk en eerder te zien, zoals slecht spreken of lopen. Problemen met denken en veranderingen in emoties en in gedrag zijn soms minder duidelijk of later zichtbaar. Over het algemeen zijn dit de veranderingen die voor iemand met hersenletsel en voor naasten het meest ingrijpend zijn. Dit komt doordat dit minder goed aan de buitenkant te zien is. Dat kan zorgen voor onbegrip in de omgeving.

Veranderingen in emoties en gedrag: hoe zit dat?

Onze hersenen spelen een belangrijke rol bij onze emoties en ons gedrag. Bepaalde gebieden in de hersenen bepalen bijvoorbeeld hoe je je voelt en welke beslissingen je maakt. Wanneer deze delen van de hersenen beschadigd raken, kan dit leiden tot veranderingen in emoties en gedrag.

Veranderingen in emoties en gedrag kunnen ook optreden als reactie op het leven met niet-aangeboren hersenletsel. Je kunt minder doen dan voorheen. Hierdoor voel je je misschien wel verdrietig, somber, onzeker, eenzaam of gefrustreerd. Of misschien vind je het lastig om je emoties te uiten of ermee om te gaan. 

Niet-aangeboren hersenletsel kan je leven in veel opzichten veranderen. Het kan ervoor zorgen dat je moeite krijgt met nadenken en het uitvoeren van alledaagse dingen, zoals koken, schoonmaken of jezelf aankleden. Ook kan het lastig zijn om weer aan het werk of naar school te gaan. Soms is dat helemaal niet meer mogelijk. Vaak vraagt niet-aangeboren hersenletsel om een andere manier van leven.

Wat kun je zelf doen bij niet-aangeboren hersenletsel?

Als je te maken hebt met niet-aangeboren hersenletsel, zijn er verschillende dingen die je zelf kunt doen om te leren omgaan met de veranderingen. Dat kan samengaan met de medische hulp die je ernaast krijgt.

De tips hieronder kunnen je helpen bij het herstel, of om beter met niet-aangeboren hersenletsel om te gaan. Onthoud dat niet-aangeboren hersenletsel voor iedereen anders is, dus kies wat bij je past.  

• Doe één ding tegelijk en neem daarvoor de tijd. Zorg voor een rustige omgeving en zo min mogelijk afleiding. Neem tussendoor ook genoeg korte pauzes.
• Vermijd te veel drukte. Zo raak je niet te snel overprikkeld. Zorg bijvoorbeeld voor voldoende ontspanning, zoek rustige plekken op en laat het anderen weten als je te veel wordt.
• Zorg voor regelmaat. Maak een schema met vaste momenten waarop je eet, beweegt, ontspant en slaapt.
• Leef gezond. Eet gezond, zorg voor goede slaap en beweeg regelmatig. Misschien zijn sommige dingen hiervan een uitdaging. Praat hier dan over met een specialist, zoals een diëtist, fysiotherapeut of ergotherapeut. Samen bekijk je wat voor jou haalbaar is.
• Houd je hersenen actief. Het is belangrijk om je hersenen te blijven uitdagen. Maak bijvoorbeeld een puzzel die je moeilijk vindt, lees een boek, leer een nieuwe taal of leer een instrument bespelen.
• Richt je op dingen die wél lukken. Vier je successen, hoe klein ze ook zijn. En wees niet te streng voor jezelf als dingen niet lukken.
• Leer je grenzen kennen, en geef ze aan. Weet wat je wel en niet aankunt en pas je activiteiten daarop aan. Vertel dit ook aan anderen, zodat die daar rekening mee kunnen houden. Het kan zijn dat je grenzen veranderen. Blijf dit bij jezelf ontdekken en aangeven bij de ander.
• Als je niet kunt werken: ga op zoek naar nieuwe mogelijkheden. Overweeg bijvoorbeeld vrijwilligerswerk om zonder druk te onderzoeken wat je wel en niet meer kunt. Ben je tussen de 18 en 30 jaar oud? Dan kun je meedoen met het programma The Class van de Hersenstichting. Het doel van dit programma is om je werkfit te maken en je te begeleiden naar een baan die goed bij je past.
• Praat erover met familie en vrienden. Het kan fijn zijn als je praat over wat je voelt en wat je meemaakt. Ook weten anderen zo beter wat er speelt en hoe ze jou kunnen helpen.
• Zoek lotgenoten. Het helpt om te praten met anderen die in dezelfde situatie zitten als jij. Via Hersenletsel.nl kun je anderen ontmoeten en met hen praten over wat je hebt meegemaakt. Zij organiseren ontmoetingsdagen en – weekenden in plaatsen door heel Nederland.

Kun je van niet-aangeboren hersenletsel herstellen?

Soms is het mogelijk om te herstellen, maar soms ook niet of niet helemaal. In hoeverre je herstelt, hangt af van verschillende dingen. Bijvoorbeeld van hoe het hersenletsel is ontstaan en waar de schade in de hersenen is.

Ook hangt het ervan af hoe je tegen herstel aankijkt. Voor sommige mensen betekent herstel dat ze helemaal geen klachten meer hebben. Anderen vinden dat ze hersteld zijn als ze goed kunnen omgaan met hun klachten. Of dat ze kunnen accepteren dat ze sommige dingen niet meer kunnen doen en dit soms bepaalde gevoelens (zoals verdriet) oproept.  

Hoe ziet het herstel in de hersenen eruit?

Je hersenen bestaan uit miljarden zenuwcellen die verbindingen met elkaar maken. Ze zijn steeds in verandering: er worden de hele tijd nieuwe verbindingen tussen hersencellen gemaakt en versterkt. Dit heet neuroplasticiteit. Dit proces is erg belangrijk bij hersenschade.

Door nieuwe verbindingen tussen hersencellen aan te maken, kunnen andere delen van de hersenen zich ontwikkelen en taken overnemen. Dit betekent helaas niet dat je hersenen alle beschadigde functies altijd volledig kunnen opvangen.

Welke behandelingen zijn er bij niet-aangeboren hersenletsel?

Er zijn verschillende behandelingen bij niet-aangeboren hersenletsel. Welke behandeling je krijgt, hangt onder andere af van welk hersenletsel je hebt en welke gevolgen van hersenletsel je ervaart.

Over het algemeen gaat het er bij de behandeling om dat je zoveel mogelijk kunt blijven doen of met de tijd steeds meer kunt doen. Ook gaat het erom dat je weet hoe je met je klachten om kunt gaan. Daar hoort bij dat je gevoelens zoals verdriet en frustratie kunt accepteren.

Vormen van hulp en behandeling

Vaak begint de hulp in het ziekenhuis. Daar kunnen ze bijvoorbeeld zien welke veranderingen er in de hersenen zijn. Ook kunnen ze daar een behandelplan opstellen.

Daarna kunnen andere vormen van hulp je helpen:

• Fysiotherapie: je leert hoe je beter kunt bewegen, je spieren sterker te maken, en je balans en coördinatie te verbeteren.
• Ergotherapie: je leert hoe je je dagelijkse activiteiten weer kunt doen, zoals koken en aankleden.
• Logopedie: je leert om beter te praten, te slikken en dingen te begrijpen.
• Hulp van een diëtist: je krijgt voedingsadviezen en ondersteuning bij het veranderen van je leefstijl.
• Psychologische behandeling: je leert om te gaan met emotionele uitdagingen en veranderingen.

Ook zijn er behandelaars die speciaal gericht zijn op niet-aangeboren hersenletsel.

Psychologische behandeling: omgaan met emotionele uitdagingen en veranderingen

Het hersenletsel kan soms veel gevoelens bij je oproepen. Bijvoorbeeld doordat je de dingen niet altijd meer kunt doen zoals je gewend bent. Misschien voel je je verdrietig, gefrustreerd of eenzaam.

Het kan dan goed zijn om met een praktijkondersteuner (POH-GGZ), psycholoog of een arts te praten. Je praat dan over je klachten en wat het hersenletsel voor jou betekent. Samen kom je tot oplossingen om met je gevoelens en het hersenletsel om te gaan.

Ook als je pas op een later moment te maken krijgt met emotionele uitdagingen en veranderingen, kun je naar een praktijkondersteuner (POH-GGZ), psycholoog of arts gaan.

Extra hulp en ondersteuning

Het kan zijn dat je een groot deel van je leven ondersteuning en hulp nodig hebt. Bijvoorbeeld als sommige klachten veel later zichtbaar worden. Of als de klachten ernstig zijn. Voorbeelden van deze hulp zijn ondersteuning bij alledaagse dingen, zoals wassen, aankleden, schoonmaken en koken.

Vaak is er ook een casemanager bij betrokken. Deze persoon is het aanspreekpunt, houdt het overzicht en zorgt dat de ondersteuning doorgaat.

Deze tekst is tot stand gekomen in samenwerking met de Hersenstichting. Bij de Hersenstichting vind je meer informatie over niet-aangeboren hersenletsel: Wat is niet-aangeboren hersenletsel? – Hersenstichting

Heb je een vraag?

Of wil je meer weten over de informatie op deze website? Stel (anoniem) je vraag per telefoon, chat of mail. Je hoeft ons niet te zeggen wie je bent.

Stel een vraag

The post Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) appeared first on Mentaal Vitaal.

Als je een dissociatieve stoornis hebt, heb je het gevoel dat je ‘losraakt’ van jezelf of van je omgeving. Dit heet een dissociatie. Je spreekt van een dissociatieve stoornis als je vaak en veel last hebt van sterke dissociaties. Deze dissociaties hebben invloed op je dagelijkse leven.  

Een dissociatieve stoornis kan ontstaan doordat je als kind iets heel erg vervelends hebt meegemaakt, waarvan je erg veel last blijft houden. Dissociaties kunnen dan een manier zijn om jezelf te beschermen tegen pijn of heftige gevoelens. 

Hieronder lees je meer over een dissociatieve stoornis. Zoals welke soorten er zijn, hoe je het herkent, de oorzaken en wat je kunt doen bij een dissociatieve stoornis. 

Snel naar:  

Wat is een dissociatieve stoornis? 

Bij een dissociatieve stoornis heb je het gevoel dat je losraakt van jezelf of van je omgeving. Voor even denk, voel of zie je de dingen op een andere manier. Je lichaam voelt anders aan, je bent je minder bewust van dingen die om je heen gebeuren of je vergeet dingen. Soms weet je niet wat echt is en wat niet.  

Een dissociatieve stoornis is niet hetzelfde als lichte dissociaties die iedereen wel eens meemaakt. Bijvoorbeeld wanneer je heel ingespannen bezig bent met een taak of als je dagdroomt. Of als je zo in het verhaal van een boek zit, dat je niet merkt wat er om je heen gebeurt.   

Een dissociatieve stoornis is ook iets anders dan dissociaties die komen door alcohol- en ander drugsgebruik, veel stress of angst, lichamelijke pijn en medische problemen (zoals hersenletsel en bepaalde vormen van dementie). 

Je spreekt alleen van een dissociatieve stoornis als je veel sterke dissociaties hebt en daar vaak en veel last van hebt. Zo vaak en erg dat het een negatieve invloed heeft op je leven.  

Welke soorten dissociatieve stoornissen zijn er? 

Er zijn 5 verschillende soorten van een dissociatieve stoornis: 

1. Dissociatieve identiteitsstoornis (DIS): meerdere persoonlijkheidstoestanden 

Een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) heeft te maken met je persoonlijkheid. Je persoonlijkheid zegt iets over wie je bent. Het gaat over hoe je denkt, hoe je je voelt, en wat je doet.  

Bij DIS voel, zie of gedraag je je op meerdere momenten verschillend. Zulke momenten noemen we ‘persoonlijkheidstoestanden’. Het lijkt dan alsof je twee (of meer) verschillende personen bent. Die personen denken, voelen en doen hun eigen dingen. 

Soms vergeet je dan wat er in je dagelijkse leven gebeurt. Bijvoorbeeld dat je bij een vriend bent langsgegaan of een presentatie op je werk hebt gegeven. Ook kun je belangrijke gebeurtenissen uit het verleden soms niet goed herinneren. Dit is iets anders dan gewoon dingen vergeten.  

Het kan ook zo zijn dat je opeens andere dingen leuk vindt. Of dat je bepaalde dingen eerst wel kon doen, maar op een ander moment niet meer. Zoals je favoriete recept klaarmaken of autorijden. Soms weet je opeens ook hoe je bepaalde dingen moet doen, terwijl dat je dat eerder nooit wilde of kon doen.  

2. Dissociatieve amnesie: belangrijke dingen vergeten 

Amnesie betekent ‘geheugenverlies’. Bij dissociatieve amnesie betekent dit dat je belangrijke informatie of herinneringen over jezelf niet goed kunt terughalen. Dit is iets anders dan gewoon dingen vergeten.  

Het geheugenverlies kan over verschillende dingen gaan. Je vergeet bijvoorbeeld gebeurtenissen die met de traumatische ervaring te maken hebben. Of je vergeet een groter deel van je leven. Zoals jeugdherinneringen of informatie over jezelf zoals je naam of waar je woont.  

3. Depersonalisatie-derealisatiestoornis: niet verbonden met jezelf en je omgeving 

Bij een depersonalisatie-derealisatiestoornis heb je last van depersonalisatie, derealisatie, of beide.  

Bij depersonalisatie voelt het alsof je niet echt verbonden bent met jezelf. Het voelt alsof je jezelf van buitenaf bekijkt. Gedachten, gevoelens of je lichaam lijken niet van jou te zijn. Je hebt het gevoel afwezig te zijn en het lijkt alsof de tijd sneller of langzamer gaat.  

Bij derealisatie heb je het idee dat je niet echt verbonden bent met je omgeving. Mensen of voorwerpen kunnen onwerkelijk aanvoelen. Het kan voelen alsof je in een droom zit of dat alles wazig is.  

4. Andere gespecificeerde dissociatieve stoornis (AGDS) 

Je hebt AGDS als je wel dissociatieve klachten hebt, maar deze niet precies passen bij een bepaald type dissociatieve stoornis. Het gaat dan om dissociatieve klachten die ook grote invloed hebben op het dagelijkse leven.  

5. Ongespecificeerde dissociatieve stoornis 

Je hebt een ongespecificeerde dissociatieve stoornis als er bijvoorbeeld niet genoeg informatie is voor een preciezere diagnose. Je ervaart wel klachten die horen bij een dissociatieve stoornis en deze hebben ook invloed op het dagelijkse leven.  

Hoe herken je een dissociatieve stoornis? 

Een dissociatieve stoornis is voor iedereen anders. Bij een dissociatieve stoornis horen namelijk verschillende klachten. Voorbeelden van klachten zijn: 

• Je vergeet dingen. Soms zijn dat kleine dingen, en soms belangrijke dingen.  
• De tijd lijkt heel snel of heel langzaam voor je te gaan. 
• Soms ben je heel goed in iets, maar op andere momenten voelt het alsof je het voor de allereerste keer doet. 
• Je hebt het gevoel dat je niet jezelf bent. Het voelt alsof je van buitenaf naar jezelf kijkt.  
• Je hebt het gevoel dat je er niet bij hoort. De omgeving en andere mensen voelen vreemd.   
• Je weet niet meer wie je echt bent. 
• Je hebt het gevoel dat je 2 of meerdere personen bent. Die personen voelen, denken en doen verschillende dingen.     
• Je hebt het gevoel in gevecht te zijn met jezelf. Je hebt het gevoel dat je tegelijk verschillende dingen wilt doen.  
• Je hoort stemmen in je hoofd. 
• Je hebt een onrustig of onveilig gevoel. Misschien heb je soms plotseling nare herinneringen aan dingen die in het verleden zijn gebeurd. Of voelt het alsof je die gebeurtenissen opnieuw meemaakt.   
• Je vlucht weg, in gedachten of in het echt. Soms gebeurt het dat je ergens naartoe gaat zonder dat je echt weet waarom. En later herinner je je soms niet eens meer dat dit is gebeurd. 

Als je een dissociatieve stoornis hebt, heb je vaak last van deze klachten. Je hebt hier al maanden of jaren last van. 

Over de klachten heb je geen controle. Dit betekent dat het gebeurt zonder dat je het kunt tegenhouden. Ook hebben de klachten invloed op je dagelijkse leven. Het kan bijvoorbeeld gevolgen hebben voor je werk, studie, andere activiteiten of in sociale relaties. Bijvoorbeeld doordat je soms niet goed weet wie je bent of dingen vergeet.  

Wat zijn oorzaken van een dissociatieve stoornis? 

Een dissociatieve stoornis kan ontstaan doordat je als kind iets heel erg vervelends hebt meegemaakt, waarvan je erg veel last blijft houden. Voorbeelden hiervan zijn lichamelijke of psychische mishandeling, seksueel misbruik, verwaarlozing of vluchten uit eigen land.  

Dissociatie als bescherming 

Als je iets vervelends meemaakt, kan het zijn dat je heftige gevoelens en pijn hebt. Je brein kan zich dan beschermen door zich te dissociëren. Door ‘los te raken’ van jezelf of de omgeving, voel je tijdelijk minder pijn of emoties. Of ben je minder bewust van wat er om je heen gebeurt.  

Als je als kind veel stressvolle en bedreigende situaties hebt meegemaakt, kan het zijn dat je jezelf met dissociaties hiertegen probeerde te beschermen. Op die momenten hielp het je om te dissociëren, waardoor het kan zijn dat je dit ook op andere momenten blijft doen. Zelfs als de situatie eigenlijk niet meer stressvol of bedreigend is. Daar kun je veel last van houden. Ook kun je er erg van in de war raken.  

Wat kun je zelf doen bij een dissociatieve stoornis? 

De volgende tips kunnen je helpen om beter met een dissociatieve stoornis om te gaan. Ook kunnen de tips je helpen om te voorkomen dat de klachten erger worden: 

• Maak tijd voor ontspanning. Het is goed om bezig te blijven met je dagelijkse activiteiten, maar wissel deze wel af met genoeg ontspanning. Deze ontspanningsoefening helpt je te ontspannen. 
• Zorg voor regelmaat in je dag. Ga elke dag rond dezelfde tijd naar bed en sta rond dezelfde tijd op. En eet op vaste tijden.  
• Ga naar buiten en beweeg. Neem bijvoorbeeld eens de fiets naar het werk. Of maak een wandeling (bijvoorbeeld met de app Ommetje). 
• Praat erover met familie en vrienden. Dat kan zorgen voor opluchting. Ook kunnen anderen je hierdoor beter begrijpen. En dat maakt het makkelijker om jou weer te helpen.  
• Zoek contact met lotgenoten. Misschien vind je het ook wel fijn om in contact te komen met mensen die hetzelfde meemaken. Dit kan bijvoorbeeld via Caleidoscoop. Zij organiseren onder andere wandelgroepen, gespreksgroepen en ontmoetingsdagen. 
• Vermijd alcohol of andere drugs. Dit kan de dissociatieve klachten erger maken. 
• Houd een dagboek bij. Dit kan helpen om te zien waardoor je meer of minder last hebt van je klachten.  
• Zoek hulp. Ga naar je huisarts als je je zorgen maakt of als je nadenkt over hulp.  

Bij Caleidscoop lees je nog meer tips. Ze delen de tips op in drie onderwerpen: contact met je lichaam, contact met je omgeving en contact met je binnenwereld. Dit zijn onderwerpen waar mensen met een dissociatieve stoornis vaak tegenaanlopen.  

Lees hier de tips voor deze drie onderwerpen

Hulp via telefoon, mail of chat 

• Mentaal Vitaal Info- en advieslijn: stel je vraag per telefoon (0900-1994, 10ct per minuut), chat of mail. De medewerkers van onze Info- en advieslijn zijn bereikbaar op werkdagen van 09:00 tot 12:00 en van 13:00 tot 17:00. Gratis terugbellen is ook mogelijk. Je hoeft niet te zeggen wie je bent.  
• Er zijn ook hulporganisaties die open zijn als wij gesloten zijn. Zo kun je altijd je verhaal kwijt of je vraag stellen.  
• Caleidoscoop is de landelijke vereniging voor mensen met een dissociatieve stoornis. Je kunt hier met mensen bellen of mailen die ervaring hebben met dissociaties. Ook als naaste kan je hier je vraag stellen.  

Welke behandelingen zijn er bij een dissociatieve stoornis? 

Maak een afspraak bij je huisarts als je denkt dat je een dissociatieve stoornis hebt. Een huisarts kan je dan doorverwijzen naar bijvoorbeeld een praktijkondersteuner, psycholoog of psychiater.  

Vervolgens kun je voor een dissociatieve stoornis een behandeling krijgen. Psychotherapie, EMDR of medicijnen zijn de bekendste vormen van behandeling. Een combinatie van deze behandelingen is ook mogelijk.  

Het verschilt per persoon hoelang een behandeling duurt.  

Psychotherapie: erover praten 

Bij psychotherapie praat je met een psychotherapeut over je dissociatieve stoornis. Je leert meer over hoe je de disassociaties kunt accepteren en begrijpen. En wat je helpt om er beter mee om te gaan. Bijvoorbeeld door te kijken naar wat je nog moet verwerken. Hierdoor kunnen je klachten minder worden. 

EMDR 

EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. EMDR is een vorm van psychotherapie voor psychische klachten die ontstaan zijn door een heftige gebeurtenis (trauma). Het doel van EMDR is dat het denken aan de heftige gebeurtenis minder emoties en spanning bij jou opwekt.  

Lees hier meer informatie over EMDR 

Medicijnen 

Er zijn geen medicijnen om van een dissociatieve stoornis af te komen. Wel kunnen medicijnen je helpen om sommige klachten van een dissociatieve stoornis te verminderen.  

Soms kunnen andere klachten ontstaan als reactie op een dissociatieve stoornis. Bijvoorbeeld slecht slapen of je onrustig voelen. Ook dan kunnen medicijnen soms helpen. 

Bespreek het gebruik van medicijnen altijd met de huisarts of andere behandelaar. Dit heeft te maken met het volgende: 

• Medicijnen kunnen soms de dissociaties erger maken 
• Medicijnen hebben vaak bijwerkingen 
• Soms gaan medicijnen niet goed samen met andere medicijnen 
• Het verschilt per persoon hoe iemand op medicijnen reageert 

Van een dissociatieve stoornis kun je herstellen 

Het herstel ziet er voor iedereen anders uit. Het kan zijn dat je dissociaties helemaal verdwijnen. Bijvoorbeeld als je nare ervaringen uit het verleden hebt verwerkt. Het kan ook dat de klachten minder worden, maar niet helemaal weggaan. Je leert dan de dissociatieve stoornis te accepteren en ermee om te gaan.  

Stopt je behandeling nadat je (gedeeltelijk) hersteld bent van de dissociatieve stoornis? Lees dan hier tips die na je behandeling handig zijn

Heb je een vraag?

Of wil je meer weten over de informatie op deze website? Stel (anoniem) je vraag per telefoon, chat of mail. Je hoeft ons niet te zeggen wie je bent.

Stel een vraag

The post Dissociatieve stoornis appeared first on Mentaal Vitaal.

Per jaar krijgen ongeveer 3.000 Nederlanders voor het eerst een psychose. Als je een psychose hebt, maak je de werkelijkheid op een andere manier mee. Hallucinaties, wanen, verwarde gedachten en verward gedrag zijn symptomen die het meest voorkomen bij een psychose. Het is belangrijk om bij een psychose professionele hulp te zoeken. Dan kunnen de symptomen minder worden en is er een grotere kans op herstel.

Snel naar:

Wat is een psychose?

Als je een psychose hebt, maak je de werkelijkheid op een andere manier mee. Je hebt dan moeite om te onderscheiden wat echt is en wat niet.

Het kan betekenen dat je dingen ziet, hoort, ruikt, proeft of voelt die er eigenlijk niet zijn. Dit noemen we hallucinaties. Ook kun je bepaalde ideeën hebben die niet kloppen met de werkelijkheid. Dit noemen we wanen. Verwarde gedachten en verward gedrag komen ook voor. Je hebt bijvoorbeeld moeite om je gedachten logisch te ordenen. Of wat je doet, past niet helemaal bij wat er om je heen gebeurt.

De eerste psychose ontstaat meestal tussen het 18de en 25ste jaar. Een psychose duurt meestal een paar dagen tot een paar maanden. Sommige mensen krijgen één psychose in hun leven. Anderen krijgen vaker psychosen.

Wat zijn de symptomen van een psychose?

Een psychose kan opeens ontstaan, maar meestal begint het langzaam. Je kan dan al symptomen hebben voordat een psychose begint. Hieronder lees je wat de eerste signalen van een psychose kunnen zijn.

Eerste signalen van een psychose

• Concentratieproblemen
• Prikkelbaarheid
• Slaapproblemen
• Angst
• Afsluiten voor anderen
• Achterdocht (denken dat anderen slechte bedoelingen hebben, zonder dat daar een reden voor is)
• Bijzondere dingen waarnemen
• Minder goed functioneren

Deze symptomen duren soms enkele weken, maar kunnen ook langer duren. Soms verdwijnen de symptomen. Maar soms gaat het over in een psychose. De symptomen van een psychose bespreken we hieronder.

Symptomen van een psychose

Hallucinaties

Bij een psychose kunnen hallucinaties voorkomen. Als je hallucineert, hoor, zie, voel, ruik of proef je dingen die er niet zijn. De meeste mensen met een psychose horen stemmen of zien beelden die er niet zijn.

Wanen

Wanen kunnen ook horen bij een psychose. Wanen zijn ideeën of overtuigingen die niet kloppen.

Een voorbeeld van zo’n idee is dat je denkt dat anderen je kwaad willen doen. Je hebt bijvoorbeeld het idee dat mensen je achtervolgen of willen vergiftigen. Of je gelooft dat bepaalde dingen, zoals nieuwsberichten, speciaal voor jou bedoeld zijn. Het kan ook zijn dat je denkt dat je speciale krachten of eigenschappen hebt. Zoals het idee dat je een boodschapper van God bent of een belangrijke taak in het leven hebt.

Verward denken en verward gedrag

Verward denken en verward gedrag zijn andere kenmerken van een psychose. Je hebt bijvoorbeeld moeite om je gedachten goed te ordenen. Ook kun je veel praten zonder een duidelijke reden, en vaak ineens van het ene onderwerp naar het andere springen. Soms herhaal je wat anderen zeggen. Het kan ook zijn dat je niet reageert op de omgeving.

Ook kunnen emoties onvoorspelbaar zijn. Dit betekent dat je emoties kan laten zien die niet passen bij de situatie. Bijvoorbeeld lachen tijdens een begrafenis of serieus gesprek. Of huilen, boos worden, of je angstig voelen, zonder dat daar een reden voor is.

Andere symptomen

Naast de symptomen hierboven, kun je ook andere symptomen hebben. De symptomen hieronder zien we ook bij mensen bij een psychose:

• Minder actief zijn om met dingen te beginnen (initiatief tonen)
• Minder motivatie
• Weinig energie hebben
• Zich vaak terugtrekken
• Afgevlakte emoties
• Een verstoord dag- en nachtritme (‘s nachts wakker zijn en overdag slapen bijvoorbeeld)
• Weinig praten
• Angst
• Erg somber of juist erg blij zijn (manie)
• Concentratieproblemen

Twijfel je of je symptomen van een psychose hebt? Doe dan de psychose test van Youz. Deze test stelt géén diagnose. Maar geeft situaties en symptomen weer die te maken kunnen hebben met een psychose.

Symptomen van een psychose horen soms bij een psychische aandoening

Symptomen van een psychose kunnen horen bij een psychische aandoening, zoals schizofrenie, een depressie of bipolaire stoornis.

Maar een psychose kan ook op zichzelf staan. Dit betekent dat je een psychose kan hebben zonder dat er sprake is van een psychische aandoening. 

Wat zijn de oorzaken van een psychose?

Een psychose kan verschillende oorzaken hebben. Vaak gaat het om een combinatie van meerdere oorzaken. Zoals erfelijke aanleg en vervelende gebeurtenissen die je meemaakt.

Erfelijkheid

Als psychosen in je familie voorkomen, is de kans groter dat je ook een psychose kunt krijgen. Ook is de kans op een psychose groter als een bipolaire stoornis, schizofrenie of ernstige depressie in je familie voorkomt.

Je bent dan gevoeliger voor het ontwikkelen van een psychose. Dit noemen we psychosegevoeligheid.

Omgeving en gebeurtenissen in het leven

De omgeving en gebeurtenissen in het leven kunnen er ook voor zorgen dat een psychose ontstaat. Voorbeelden hiervan zijn:

• Problemen tijdens de geboorte
• Traumatische ervaringen (zoals misbruik, mishandeling of gepest worden)
• Opgroeien in een grote stad
• Het verlies van een belangrijk persoon
• Het gebruik van drugs. Door blowen kun je bijvoorbeeld in een directe psychose raken. Maar ook het gebruik van andere middelen kan een psychose uitlokken.
• Vrouwen kunnen kort na de zwangerschap een postpartum psychose krijgen. Dit noemen we een kraambedpsychose.
• Sommige medicijnen kunnen psychotische symptomen uitlokken. Zoals bepaalde medicijnen die worden voorgeschreven bij MS, de ziekte van Parkinson of migraine. 

Lichamelijke aandoeningen

Bij sommige lichamelijke aandoeningen kun je ineens symptomen krijgen die ook bij een psychose horen, zoals hallucinaties of wanen. Bijvoorbeeld bij een blaas- of urineweginfectie of een longontsteking. Vooral op oudere leeftijd na een operatie kan dit voorkomen. Dit heet een delier en is niet hetzelfde als een psychose.

Tips om een psychose te voorkomen of door te komen

Als je goed voor jezelf zorgt, voel je je beter en is de kans kleiner dat je een psychose krijgt. Maar ook als je een psychose hebt, kun je dingen doen om je beter te voelen. We geven je hieronder tips.

Verminder stress

Het is altijd een goed idee om stress te verminderen. Stress gaat vaak vooraf aan een psychose. Ook tijdens een psychose is het goed om stress onder controle te houden. Neem genoeg rust en bekijk wat je kunt doen om te ontspannen.

In stressvolle situaties kun je ook deze oefeningen doen:

Ontspannen op mijn manier

Ontdek hoe je kunt ontspannen.

Ademhalen

Je richt je aandacht op je ademhaling.

Energie in balans

Doe dingen die je energie geven.

Vermijd alcohol en drugs

Alcohol- en drugsgebruik kunnen een psychose veroorzaken. Ook kunnen alcohol en drugs een psychose erger maken.

Je kunt hulp krijgen om te minderen of te stoppen met alcohol en drugs. Bekijk alcoholinfo.nl en drugsinfo.nl voor meer informatie en hulp.

Zorg goed voor jezelf

Eet gezond, slaap genoeg en beweeg regelmatig. Zorg ook voor regelmaat en structuur. Probeer op dezelfde tijden op te staan en te gaan slapen en eet op vaste momenten.

Sociale steun

Praat met familie en vrienden. Goede relaties kunnen stress verminderen en je helpen met problemen om te gaan.

Herken de eerste signalen van een psychose

Het is belangrijk om de eerste signalen zo vroeg mogelijk te herkennen. Zo kun je op tijd professionele hulp vragen.

Lees ook Wat kun je zelf doen bij een psychose op Psychosenet.nl

Welke behandelingen zijn er bij een psychose?

Als je een psychose hebt, is het heel belangrijk om snel hulp te krijgen. Dan zullen symptomen van een psychose sneller afnemen. En kun je weer je dagelijkse dingen doen.

Eerst maak je een afspraak bij de huisarts. Een huisarts kan je vervolgens doorverwijzen naar een psychiater. Die kijkt met jou welke behandeling voor jou het beste is en stelt een behandelplan op. Er zijn verschillende soorten behandelingen. Daarover vertellen we hieronder meer.

Als je meteen hulp nodig hebt, neemt de huisarts contact op met de crisisdienst van een ggz-centrum. De crisisdienst kan dan naar jou komen en de behandeling thuis geven. Soms lukt het niet thuis. Dan begint de behandeling in het ziekenhuis of in een ggz-centrum.

Psycho-educatie

Bij psycho-educatie krijg je meer uitleg over je psychische klachten. Hierdoor begrijp je beter wat er met je gebeurt. En leer je er beter mee om te gaan.

Ook bij Psychosenet en Anoiksis vind je meer informatie.

Cognitieve gedragstherapie

Vaak krijg je ook cognitieve gedragstherapie. Je hebt dan gesprekken met je behandelaar waarin je vertelt over wat je hebt meegemaakt en hoe dat voor jou voelt. Samen onderzoeken jullie ook hoe deze ervaringen invloed hebben op je gevoelens en gedrag.

Cognitieve therapie helpt om meer controle te krijgen over je ervaringen en je negatieve gedachten te verminderen. Hierdoor kunnen de symptomen van een psychose minder worden. Ook leer je beter met je ervaringen om te gaan.

Medicijnen

Medicijnen zijn vaak een belangrijk onderdeel van de behandeling. Antipsychotica zijn medicijnen die meestal goed werken om de symptomen van een psychose onder controle te krijgen. Ze helpen ook om te voorkomen dat deze symptomen terugkomen.

Er zijn meer dan 15 soorten antipsychotica die de arts kan voorschrijven. Welk antipsychoticum je krijgt, hangt af van verschillende dingen. Zoals hoe goed het bij jou werkt, de bijwerkingen, wat je zelf wilt en je gezondheid.

Een psychiater praat samen met jou over het beginnen, doorgaan of afbouwen van medicijnen. Lees meer over medicijnen bij een psychose op Thuisarts.nl

Andere vormen van hulp

Ook kunnen andere vormen van hulp helpen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Contact met mensen die in dezelfde soort situatie zitten. Dit noemen we lotgenotencontact.
• Hulp bij school of werk. Zoals cognitieve remediatietraining (CRT) om je te helpen bij denkproblemen. Of Cognitieve Adaptatie Training voor het beter plannen en uitvoeren van taken.
• Hulp om in contact te komen met anderen. Dit noemen we een sociale vaardigheidstraining.

Ook is het belangrijk om onderliggende oorzaken aan te pakken, zoals trauma’s of ongezond leven. Hiervoor kun je ook een behandeling krijgen.

Van een psychose kun je herstellen

Van een psychose kun je herstellen. Herstel houdt in dat de symptomen van een psychose minder worden of overgaan. Het betekent ook dat je ervaringen leert verwerken, je leven weer oppakt en een zinvolle manier van leven vindt. Familie en vrienden zijn hierbij erg belangrijk en kunnen je ondersteunen.

Fases van herstel

Het herstel verschilt voor iedereen. Vaak bestaat het uit verschillende fasen. Hier lees je daar meer over. Een behandelaar kan je hier ook meer informatie over geven.

Signaleringsplan

Het kan zijn dat je maar één keer een psychose krijgt. Maar het kan ook nog een keer gebeuren. Daarom stel je samen met je behandelaar een signaleringsplan op. Een signaleringsplan helpt je om signalen van een volgende psychose te herkennen. Zo kun je meteen actie ondernemen als je opnieuw een psychose krijgt.  

Zingeving

Misschien heb je door je ervaringen vragen over het leven of werd je je op een andere manier bewust van dingen. Bijvoorbeeld: waar word ik blij van? Wat motiveert je? Wat vind ik echt belangrijk? Praat hierover met mensen om je heen, een geestelijk verzorger of met een behandelaar. Of lees hier meer over op deze pagina over zingeving.

The post Psychose appeared first on Mentaal Vitaal.

Hieronder lees je meerdere tips om een winterdip of winterdepressie te voorkomen. De tips kunnen ook helpen als je een winterdip of winterdepressie hebt.  

1. Ga zoveel mogelijk naar buiten  

Ga zoveel mogelijk naar buiten, ook als het bewolkt is. Maak bijvoorbeeld een ochtendwandeling (bijvoorbeeld met de app ‘Ommetje’). Of ga met de fiets naar je werk in plaats van met de auto.

2. Beweeg voldoende en zo veel mogelijk 

Van genoeg bewegen krijg je energie. Daarnaast kan je beter slapen wanneer je genoeg beweegt. Wil je extra effect? Beweeg dan buiten! Dan krijg je ook nog een beetje daglicht.  

Bekijk hier tips om in beweging te komen

3. Eet gezond en gevarieerd 

Als je gezond en gevarieerd eet, krijg je voldoende voedingsstoffen binnen om de winter door te komen. Vooral vitamine D is in de winter belangrijk. Je lichaam maakt vitamine D aan door zonlicht. Maar doordat je in de winter minder zonlicht krijgt, maak je minder vitamine D aan.  

Vitamine D zit ook in meerdere voedingsproducten (vette vis, vlees, eieren, halvarine, margarine en bak- en braadproducten). De meeste mensen hebben dan ook nog voldoende vitamine D voorraad van de afgelopen zomer die ze kunnen gebruiken.  

Maar dit geldt niet voor iedereen, zoals voor: 

• mensen die overdag weinig buiten komen 
• gesluierde mensen 
• kinderen tot 4 jaar 
• zwangere vrouwen 
• vrouwen boven de 50 jaar  
• mannen en vrouwen boven de 70 jaar.  

In dat geval kan het verstandig zijn om een vitamine D supplement of vitamine D druppels te nemen.  

Bekijk hier of je vitamine D nodig hebt

4. Zorg voor licht in je huis en op je werkplek 

Probeer overdag zoveel mogelijk licht in je huis te laten schijnen. Als je vanuit huis werkt, zet dan je bureau of werkplek bij het raam waar het licht naar binnen valt.

5. Luister naar je lichaam 

Het is belangrijk om te luisteren naar wat je lichaam je vertelt. Je ademhaling kan bijvoorbeeld al een hoop vertellen. Adem je snel en onrustig? Dat kan een teken zijn dat je veel stress hebt. Neem dan even tijd om je ademhaling weer goed te krijgen.  

6. Maak tijd voor ontspanning  

Juist op momenten dat je je wat minder goed voelt, is het goed om te ontspannen. Een ontspanningsoefening kan je hierbij helpen. Ook mindfulness kan een goede manier zijn om te ontspannen.   

7. Breng regelmaat in je dag  

Sta op dezelfde tijd op en ga op dezelfde tijd naar bed. Eet ook zoveel mogelijk op vaste tijden. Schrijf ook op wat je op een dag wilt doen en plan je rustmomenten in.  

8. Slaap voldoende  

Als je goed slaapt, heeft dat een positief effect op hoe je je voelt. Je bent vaak meer ontspannen en blijer als je genoeg slaap krijgt. Zorg voor een vast ritme en dat je genoeg uren slaapt. Hoeveel slaap je precies nodig hebt, hangt van verschillende dingen af. De meeste mensen hebben ongeveer 7 uur tot 9 uur slaap nodig.   

Heb je moeite om goed te slapen? Bekijk dan hier tips om beter te slapen   

9. Zorg dat je je ergens op kunt verheugen  

Plan iets leuks met vrienden of familie zoals een uitstapje. Of kook samen je favoriete recept. Of geef jezelf een cadeautje. Dit helpt om je geluksgevoel te versterken. 

10. Probeer positief te blijven  

Schrijf elke dag 3 dingen op waar je van geniet, ook al zijn het kleine dingen. Een complimentje dat je hebt ontvangen, een heerlijke maaltijd die je hebt gegeten of de fluitende vogels buiten, bijvoorbeeld.  

The post Tips bij een winterdip of winterdepressie appeared first on Mentaal Vitaal.

Misschien voel je je in de zomer goed en heb je plezier in dingen. Maar voel je je in de winter somber en heb je bijna nergens meer zin in. Zelfs dingen die normaal gesproken makkelijk zijn om te doen, kunnen dan ineens moeilijker aanvoelen. Het kan dan zijn dat je een winterdepressie hebt.   

In deze tekst vertellen we je meer over wat een winterdepressie is, welke symptomen erbij horen en hoe het kan ontstaan. Ook lees je hoe een winterdepressie verschilt van een winterdip of van andere vormen van een depressie. Aan het eind lees je wat je kunt doen tegen een winterdepressie en hoe lichttherapie kan helpen bij een winterdepressie.

Snel naar:

Wat is een winterdepressie? 

Een winterdepressie is een vorm van een depressie, maar dan seizoensgebonden. Iemand met een winterdepressie voelt zich vaak erg somber en moe tijdens de herfst en winter.  

Welke symptomen horen bij een winterdepressie?

Je hebt een winterdepressie als er sprake is van de punten hieronder.  

• Je hebt tenminste twee weken lang bijna elke dag last van 5 of meer symptomen van een depressie. Hieronder lees je welke symptomen bij een depressie horen.  
• De symptomen beginnen in het najaar of in de winter. In het voorjaar gaan deze vanzelf weer over. 
• Je hebt tenminste 2 jaar achter elkaar in het najaar of de winter last van de symptomen.  

Wat zijn de oorzaken van winterdepressie? 

Een winterdepressie ontstaat waarschijnlijk omdat je in de herfst en winter minder zonlicht krijgt. In deze seizoenen is het overdag minder lang licht en is het daglicht zwakker.  

Bij iemand met een winterdepressie raakt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine in de war. Door te weinig licht blijft het lichaam ook overdag melatonine aanmaken. Dit kan invloed hebben op het dag- en nachtritme, ook wel de ‘biologische klok’ genoemd. Hierdoor kan iemand met een winterdepressie zich overdag meer slaperig, vermoeid en somber voelen.

Wat is het verschil tussen een winterdip en winterdepressie? 

Een winterdip is geen winterdepressie. Er zijn een paar verschillen tussen een winterdip en een winterdepressie:

• Een winterdip duurt korter dan een winterdepressie. De klachten verdwijnen sneller bij een winterdip dan bij een winterdepressie.  
• Bij een winterdip voel je je ook somber en vermoeid, maar het lukt nog wel om activiteiten en bezigheden te doen. Bij een winterdepressie is dit niet het geval. Daarbij voelen zelfs simpele dingen zwaar aan. 

Hoe verschilt een winterdepressie van andere vormen van depressie? 

De oorzaak van winterdepressie is anders dan andere vormen van depressie. Een winterdepressie is seizoensgebonden. Het begint in het najaar of winter. Het gaat vanzelf weer over in het voorjaar.  

Wel kunnen de klachten bij een winterdepressie hetzelfde zijn als bij andere vormen van depressie.  

Tips bij een winterdip of winterdepressie 

Lees hier meerdere tips om een winterdip of winterdepressie te voorkomen. De tips kunnen ook helpen als je een winterdip of winterdepressie hebt.  

Welke behandelingen zijn er tegen een winterdepressie?

Bij een winterdepressie worden dezelfde behandelingen ingezet als bij andere vormen van een depressie.  

Ook is een winterdepressie vaak goed te behandelen met lichttherapie. Het helpt de biologische klok in je lichaam te herstellen. Dit kan vervolgens een positieve invloed hebben op je slaap, stemming en energieniveau.  

De huisarts kan je naar een psycholoog verwijzen om lichttherapie te krijgen.

Bij lichttherapie ga je voor ongeveer 10 à 15 minuten in het licht van een speciale lamp zitten. Dit is geen gewone lamp. Het licht van deze lamp is feller dan een gewone lamp. Maar minder fel dan het licht buiten op een zonnige dag. Je kijkt tijdens lichttherapie niet direct in het licht van de lamp. Je kunt tussendoor gewoon lezen, tv kijken of aan de computer werken.

Deze behandeling kan een aantal dagen tot weken duren. Binnen een week merken de meeste mensen al een verbetering. 

Gaat een winterdepressie maar niet over? 

Als je sombere gevoel niet overgaat in het voorjaar, dan heb je misschien een andere vorm van depressie. Doe de depressietest om te ontdekken of er meer aan de hand is. En maak een afspraak bij je huisarts.

The post Winterdepressie appeared first on Mentaal Vitaal.

Op deze pagina staat meer informatie over ADHD. De informatie helpt je als je in je werk te maken hebt met ADHD. Bijvoorbeeld als arts, praktijkondersteuner of psycholoog. De informatie is ook handig als je niet in de GGZ werkt. Bijvoorbeeld voor schoolmaatschappelijk werkers, zorgcoördinatoren, mentoren, HR-medewerkers en werkgevers.

ADHD symptomen en andere psychische aandoeningen

Symptomen van ADHD gaan vaak samen met psychische aandoeningen. Omdat de symptomen problemen kunnen veroorzaken in het dagelijks leven, is het belangrijk dat er meer aandacht wordt besteed aan de behandeling ervan.

Lees meer

Sommige studenten kunnen niet meer studeren zonder ADHD-medicatie

Sommige studenten kunnen niet meer studeren zonder ADHD-medicatie

Bijna één op de twintig studenten gebruikte het afgelopen jaar ADHD-medicatie zonder recept van een arts. Niet alle professionals zijn bekend met dit oneigenlijk gebruik en de risico’s hiervan.

Lees meer

ADHD en alcohol

ADHD en alcohol

Mensen met ADHD hebben een groter risico om verslaafd te raken aan middelen dan mensen zonder ADHD. Dit geldt ook voor alcohol. Hier lees je meer over de behandeling van ADHD in combinatie met een verslaving.

Lees meer

The post ADHD: informatie voor professionals appeared first on Mentaal Vitaal.

Als iemand in je omgeving een postpartum depressie heeft, wil je diegene graag helpen. Of je wilt weten hoe je ermee om moet gaan. De tips hieronder helpen je verder.

• Lees zoveel mogelijk over postpartum depressie.
• Praat erover. Bespreek negatieve gevoelens en gedachten, zonder dat die persoon zich daar schuldig over voelt. Begrip, inleven in de situatie en serieus luisteren zijn het belangrijkst.
• Overleg wat je over kunt nemen. Vraag wat je voor die persoon kunt doen, bijvoorbeeld in het huishouden, of met de andere kinderen. Zo krijgt diegene ook tijd voor zichzelf. Geef wel je grenzen aan. Helpen betekent niet dat je alle taken overneemt. Geef duidelijk aan tot waar je kunt gaan.
• Neem buien en uitvallen niet te persoonlijk. Bedenk dat deze bij een postpartum depressie kunnen horen en dat de moeder (of partner) zich bij jou durft te uiten en veilig voelt.
• Ontkent die persoon het probleem? Overleg met de huisarts als je je zorgen maakt.
• Houd contact met je depressieve partner, vriendin of familielid. Met iets simpels, zoals een wandelingetje of praatje, voorkom je al dat iemand zich isoleert of eenzaam voelt.
• Je kan meehelpen in de behandeling van iemand met een postpartum depressie. Informeer ernaar bij de behandelaar. Kijk ook of er bijeenkomsten of cursussen zijn.
• Blijf je eigen dingen doen. Zorg dat je ook plezier hebt en ontspant. Die lucht heb je nodig: zo voorkom je dat je zelf overbelast raakt.
• Zoek zelf steun als het je te veel wordt.

The post Postpartum depressie en de omgeving appeared first on Mentaal Vitaal.

Deze organisaties die we hieronder noemen, helpen je verder als je meer wilt weten over de posttraumatische stress-stoornis. Meteen door naar hulp en instanties bij jou in de buurt kan ook.

Angst, Dwang en Fobie Stichting

Deze patiëntenvereniging geeft informatie en advies, organiseert lotgenotencontact, en heeft een netwerk van behandelaars. Ook als vriend, vriendin of familielid kun je er terecht.

Stichting Centrum ’45

Traumabehandeling van volwassenen en jonge mensen.

Sinai Centrum

Informatie over PTSS. Onderzoeks- en behandelcentrum voor psychotraumabehandeling.

Fonds Psychische Gezondheid

Geeft informatie over posttraumatische stress-stoornis en publiceert ervaringsverhalen van patiënten.

Traumanet

Een online platform rondom trauma en heling. Speciaal ontwikkeld voor iedereen die direct of indirect met trauma te maken heeft (gehad). Je vindt er laagdrempelige informatie, (h)erkenning en handvatten om met de gevolgen van trauma om te kunnen gaan.

Naasten Centraal

Landelijke zelfhulporganisaties van en voor familieleden en vrienden van mensen met psychische en psychiatrische problemen. Telefonische hulplijn: 0900 – 2546674 (€ 0,20 per minuut).

The post Meer informatie over PTSS appeared first on Mentaal Vitaal.

Als iemand in je omgeving PTSS heeft, wil je diegene graag helpen. Of je wilt weten hoe je ermee om moet gaan. De tips hieronder helpen je verder.

• Lees en leer zoveel mogelijk over PTSS. Gebruik je energie om actief aan de slag te gaan met de situatie. Bijvoorbeeld door samen een cursus over de posttraumatische stress-stoornis te volgen. De Angst, Dwang en Fobie Stichting organiseert een cursus voor familie en betrokkenen.
• Vraag waar je iemand met PTSS bij kunt helpen. Soms is je hulp nodig, soms is het goed om juist afstand te nemen. Maak ook duidelijk waar je eigen grenzen liggen.
• Blijf mensen zien. Iemand met PTSS vermijdt anderen. Probeer daarom contact te blijven houden met degene met PTSS. Blijf ook voor jezelf dingen doen die je plezier en ontspanning geven. Zo raak je niet overbelast.
• Zoek lotgenoten. Praat met mensen in vergelijkbare situaties. Herkenning geeft troost en steun. Lotgenoten vind je bijvoorbeeld via de Angst, Dwang en Fobie Stichting of bij Naasten Centraal.
• Overleg met de behandelaar, als het mogelijk is. Soms willen mensen met PTSS hun naasten niet betrekken bij de behandeling. Informeer dan bij de behandelaar hoe je het beste omgaat met de aandoening. Er zijn ook voorlichtingsbijeenkomsten of cursussen voor familieleden.

The post PTSS en de omgeving appeared first on Mentaal Vitaal.