Stress

Iedereen heeft wel eens stress. Het is zelfs goed om af en toe een beetje stress te hebben. Maar het is niet goed als je voor een lange tijd stress hebt of als de stress heel heftig is. Of wanneer de stress zorgt voor andere klachten, zoals slecht slapen, prikkelbaarheid en concentratieproblemen.

Daarom is het belangrijk om te weten wat stress precies is en hoe je te veel stress bij jezelf herkent. Hieronder lees je daar meer over. We vertellen je ook hoe je je stress vermindert als je er veel last van hebt.  

Snel naar:

Wat is stress?

Stress is een emotionele en lichamelijke reactie op druk, spanning, of uitdagende en bedreigende situaties. De stress helpt je om snel te reageren als het nodig is, of om goed te presteren.

Het helpt je bijvoorbeeld om snel opzij te springen als er een auto recht op je afkomt, om een belangrijke opdracht binnen een korte tijd af te maken, of een goede sportprestatie te leveren. In deze situaties is het dan ook goed om een beetje stress te hebben.

Maar als je voor een lange tijd veel stress hebt, of als de stress heel heftig is, heeft je lichaam moeite om goed te herstellen van de stress. Je hebt dan te veel stress.

Dit heeft negatieve effecten op je dagelijks leven. Je voelt je bijvoorbeeld erg vermoeid en prikkelbaar, hebt moeite met slapen en hebt veel negatieve gedachten. Als gevolg van de stress kun je uiteindelijk een burn-out krijgen.

Hoe herken je stress?

Stress kun je herkennen aan verschillende symptomen. Door deze op tijd bij jezelf te herkennen, kun je voorkomen dat de stress je te veel wordt.

Hieronder lees je welke symptomen kunnen horen bij stress.

• Je hebt lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, meer zweten en een snellere ademhaling. Na lange stress kan hoofdpijn, spierpijn en vermoeidheid ontstaan.
• Je voelt je emotioneel minder goed. Je kan je onrustig, angstig, somber of onzeker voelen.
• Je gedrag verandert. Je kan bijvoorbeeld meer snauwen, meer terugtrekken in sociale contacten of meer conflicten krijgen. Ook ongezond gedrag komt meer naar voren zoals ongezond eten, meer gaan roken, niet of minder bewegen, geen plezierige of ontspannende dingen (meer) doen.
• Stress heeft ook invloed op je denken. Je kan meer moeite hebben met concentreren of dingen onthouden. Of je hebt meer negatieve gedachten en piekert veel.

Wat zijn de oorzaken van stress?

Er zijn verschillende oorzaken van stress. Stress kan zowel door externe als interne factoren worden veroorzaakt. Deze leggen we hieronder uit.

Externe factoren

Externe factoren zijn gebeurtenissen of situaties buiten onszelf die voor stress zorgen. Het zijn dus de bronnen van stress. Dit kunnen zaken zijn zoals werkdruk, relatieproblemen, financiële problemen, een verhuizing of het overlijden van iemand in je omgeving.

Interne factoren

Interne factoren hebben te maken met wat er binnenin ons gebeurt, zoals onze gedachten, gevoelens en hoe we dingen zien. Dit bepaalt hoe we bepaalde gebeurtenissen of situaties ervaren, en hoe we ermee omgaan.

Iedereen heeft eigen gedachten en gevoelens. Het verschilt daarom per persoon hoeveel stress iemand ervaart van een bepaalde gebeurtenis of situatie.

Stress verschilt per persoon

Twee mensen kunnen bijvoorbeeld dezelfde gebeurtenis meemaken, maar de ene persoon kan het als stressvol ervaren terwijl de andere persoon dat niet doet. Denk bijvoorbeeld aan een verhuizing: de één krijgt er een fijn gevoel bij, terwijl de ander er veel stress van heeft.

Gevoeligheid

Sommige mensen zijn gevoeliger voor stress dan anderen. Bijvoorbeeld mensen die perfectionistisch zijn, een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben, moeilijk grenzen kunnen stellen of moeilijk hun gevoel kunnen uiten.

Hoe kun je stress verminderen?

Je vermindert je stress door goed voor jezelf te zorgen, je grenzen aan te geven, vaardigheden aan te leren, steun te zoeken en je te richten op waardevolle momenten. Hieronder lees je daar meer over. Ook vind je eronder de tips in het kort.

Zorg goed voor jezelf

Het is belangrijk om voldoende rust te nemen. Zo kan je lichaam goed herstellen. Dit betekent dat je tijd moet nemen om te ontspannen. Daarnaast is het belangrijk om goed te slapen, gezond te eten en regelmatig te bewegen.

Geef je grenzen aan

Voorkom dat je overweldigd raakt door verzoeken of verplichtingen. Dit doe je door daar af en toe ‘nee’ tegen te zeggen. Kijk naar de taken, verantwoordelijkheden en verplichtingen die echt belangrijk zijn en richt je daarop.

Vaardigheden

Vaardigheden zorgen ervoor dat je ergens beter mee kunt omgaan. Om goed met stress om te gaan kun je hierbij denken aan ademhalingsoefeningen, meditatie, ontspanningsoefeningen of time-managementtechnieken.  

Zoek steun

Praat met vrienden, familieleden of een vertrouwd persoon over wat je doormaakt. Door je zorgen te delen, krijg je al vaak een opgelucht gevoel.

Richt je op waardevolle momenten

Tot slot is het goed om je te richten op waardevolle momenten. Door leuke dingen te doen, ga je je mentaal beter voelen. Als je je mentaal goed voelt, kun je ook meer aan. Richt je tijdens zo’n plezierig moment echt op dat moment.

In het kort: tips tegen stress

• Zorg dat je periodes van stress afwisselt met ontspanning.
• Zeg nee als het nodig is.
• Beweeg regelmatig. Lees hier tips om meer in beweging te komen.
• Zorg voor een opgeruimde omgeving. Een opgeruimd huis, of een opgeruimde werkplek, is een opgeruimd hoofd.
• Als je te veel stress hebt, kun je dingen gaan uitstellen. Zorg dat je rustig in je hoofd blijft alleen de dingen te doen die écht moeten. Een lijstje maken met wat je moet doen, werkt goed om het overzicht te krijgen. Werk deze lijst punt voor punt af.
• Zorg voor ritme: zorg dat je iedere dag op dezelfde tijd opstaat en naar bed gaat, en rond dezelfde tijden eet.
• Wees tevreden en dankbaar. Door tevreden te zijn, verminder je de druk om altijd te streven naar meer, beter of perfectie. Door dankbaar te zijn, richt je je op de goede dingen om je heen. Tevredenheid en dankbaarheid zorgen voor een positievere kijk op het leven. En dat je veerkrachtiger bent in het omgaan met (stressvolle) uitdagingen.
• Eet gezond en drink geen alcohol. Alcohol is niet ontspannend, maar levert juist stress op. Op Alcoholinfo.nl lees je daar meer over.
• Rook niet. Roken zorgt voor een opgejaagd en onrustig gevoel, en kan daarmee de gevoelens van stress juist erger maken. Hier lees je daar meer over.
• Ga het gesprek aan met je collega’s of leidinggevende. Misschien worden jouw grenzen wel vaak overschreden, of heb je te veel taken. En dat is niet altijd duidelijk voor anderen als jij het zelf niet heel duidelijk zegt. Vanzelf verandert er vaak niets, dus neem zelf die eerste stap.
• Mediteer, geniet, luister naar rustige muziek of ga naar buiten.
• Vraag om hulp. Als de stress je te veel wordt, is het belangrijk om dit aan te geven bij je vrienden of familie. Samen kunnen jullie kijken of ze jou ergens bij kunnen helpen.

Al te lang te veel stress?

Door te veel stress die maar blijft duren kun je een burn-out of depressie krijgen. Denk je dat je wel eens depressief zou kunnen zijn, doe dan hier de depressietest. Neem contact op met je huisarts als de stress met deze tips en oefeningen nog niet stopt. Met de juiste hulp kom je ervan af.