Nachtmerries: waarom heb je ze en wat doe je ertegen?

Iedereen heeft wel eens een nachtmerrie. Maar misschien heb je de laatste tijd veel nachtmerries en maak je je hier zorgen over. Of ben je benieuwd waar zo’n nachtmerrie vandaan komt. Als dat herkenbaar voor jou is, is het handig om verder te lezen.

In deze tekst lees je wat nachtmerries zijn, welke klachten hierbij horen en waarom je nachtmerries hebt. Verder geven we een aantal tips die je kunnen helpen om je nachtmerries te verminderen. Heb je een vraag? Neem dan (anoniem) contact met ons op.

Wat zijn nachtmerries?

Nachtmerries zijn dromen die veel negatieve emoties opwekken waardoor je vaak wakker schrikt. Je kan je dan angstig, verdrietig, wanhopig, bezorgd of boos voelen.

Bij een nachtmerrie weet je nog waar het over ging. Nachtmerries kunnen over verschillende onderwerpen gaan. Deze onderwerpen verschillen per persoon.

Welke klachten heb ik bij nachtmerries?

Je kunt last hebben van verschillende klachten door nachtmerries:

• Je slaapt slecht
• Je bent bang om te gaan slapen
• Je voelt je overdag moe
• Je voelt je prikkelbaar
• Je kunt je minder goed concentreren
• Je hebt last van angstklachten
• Je hebt last van stress

Wat zijn de oorzaken van nachtmerries?

De oorzaak van een nachtmerrie verschilt per persoon. Hieronder lees je meer over de oorzaken van nachtmerries die vaak voorkomen.

Stress en angst

Vaak begint een nachtmerrie na een periode waarin je veel stress ervaren hebt. Omdat je waarschijnlijk in je slaap verwerkt wat je op een dag meemaakt, kan deze stress in een nachtmerrie tot uiting komen.

Middelen, medicijnen en verandering van hormonen

Ook kan het gebruik van alcohol, drugs of medicijnen nachtmerries veroorzaken. Of een verandering in je hormonen. Als je bijvoorbeeld zwanger bent.

Bij een nachtmerriestoornis zijn alcohol of drugs niet de oorzaak van je nachtmerries.

Psychische problemen

Psychische problemen kunnen ook zorgen voor nachtmerries. Mensen met Post-Traumatische Stress Stoornis (PTSS), schizofrenie of borderline hebben vaker last van nachtmerries. Bij PTSS kan iemand bijvoorbeeld last hebben van nachtmerries over het trauma wat ze hebben meegemaakt.

Waarom hebben we nachtmerries?

Het is nog niet helemaal duidelijk waarom we nachtmerries hebben. Hier zijn meerdere ideeën over. Over drie ideeën lees je hieronder.

• Er wordt gedacht dat nachtmerries ons helpen om emoties en gebeurtenissen te verwerken. Meestal gaat dit over iets wat je kortgeleden hebt meegemaakt. Deze emotie of gebeurtenis wordt vaak gekoppeld aan een willekeurig beeld.  

• Ook kunnen nachtmerries een manier zijn om ons te waarschuwen voor mogelijke gevaren. Ze bereiden je dan voor op gevaarlijke situaties, zodat je weet wat je moet doen als zo’n situatie plaatsvindt.

• Het kan ook zo zijn dat nachtmerries helemaal geen functie hebben. Wanneer je een nachtmerrie hebt, zijn verschillende delen van onze hersenen actief. Het kan dan zo zijn dat nachtmerries een gevolg zijn van deze activiteit. Het hebben van nachtmerries wordt dan gezien als ‘bijproduct’.

Wat te doen tegen nachtmerries?

• Probeer ’s avonds te ontspannen. Doe iets waardoor je met een fijn gevoel naar bed gaat. Bijvoorbeeld een avondwandeling maken, een boek lezen of schilderen. Of doe een ontspanningsoefening. Het gevoel van angst komt dan minder snel naar boven in je droom.
• Schrijf je nachtmerries op en geef er een ander einde aan. Als de nachtmerrie dan terugkomt, is de kans groot dat je het nieuwe einde beleeft.  
• Bedenk wat de oorzaak is van je nachtmerrie en ga hiermee aan de slag. Heb je bijvoorbeeld veel stress door school of werk? Probeer dan die stress te verminderen. Hier lees je tips tegen stress.
• Zoek hulp. Ga langs bij de huisarts en vertel waar je last van hebt. De huisarts kan je doorverwijzen naar de psycholoog.

Welke behandelingen bij nachtmerries zijn er?

Een psycholoog kan je helpen om van je nachtmerries af te komen. Ook kan een psycholoog je helpen om de oorzaak te achterhalen, als je die nog niet weet. Een behandeling bij de psycholoog heeft de voorkeur boven het gebruik van medicijnen.

Een voorbeeld van een behandeling is cognitieve gedragstherapie. Een vorm van cognitieve gedragstherapie die vaak helpt bij nachtmerries is Imagery Rehearsal Therapy (IRT). Met IRT ga je aan de slag om je nachtmerrie minder eng te maken. Dit doe je door de nachtmerrie in detail te beschrijven. Vervolgens verzin je een nieuwe vorm van de nachtmerrie door er bijvoorbeeld een leuk einde aan te geven. Deze nieuwe vorm herhaal je een aantal keer in je hoofd.

Imagery Rehearsel Therapy (IRT) werkt vaak goed bij nachtmerries, maar pakt niet de oorzaak aan. Het kan dus ook zijn dat je een andere behandeling krijgt, soms in combinatie met IRT.

Neem contact op met de huisarts als je hulp nodig hebt.