Alles over een borderline-persoonlijkheidsstoornis 

Als je een borderline-persoonlijkheidsstoornis hebt, heb je last van sterke wisselingen in je stemming, gedachten en gedrag. Dit maakt naar school of werk gaan vaak moeilijk. Ook voor je omgeving kan het lastig zijn. Hieronder vind je meer informatie over borderline. Ook lees je wat je zelf kunt doen als je een borderline-persoonlijkheidsstoornis hebt.  

Hoeveel mensen hebben borderline? 

Het is niet bekend hoeveel mensen in Nederland precies borderline hebben. Dat komt omdat de klachten niet altijd worden herkend. Soms worden mensen behandeld voor klachten die ook bij borderline-persoonlijkheidsstoornis horen, zoals een angststoornis of depressie. Maar krijgen ze niet de diagnose borderline.  

Een borderline-persoonlijkheidsstoornis komt bij 1 tot 2% van de Nederlandse bevolking voor. Het grootste deel daarvan zijn vrouwen.  

Symptomen borderline 

Of iemand borderline heeft, is moeilijk vast te stellen. Er zijn veel symptomen. Hoe erg je er last van hebt, verschilt per persoon. 

Als je minimaal vijf van deze symptomen bij jezelf of een ander herkent, kan er sprake zijn van borderline: 

• Je bent impulsief. Je stort je in nieuwe relaties, projecten of verandert plotseling van baan.  
• Je vindt het moeilijk om je te beheersen. Dat kan zorgen voor wisselende seksuele contacten, het uitgeven van te veel geld, misbruik maken van alcohol en drugs, roekeloos rijden of eetbuien. 
• Je bent heel bang om in de steek gelaten te worden. Je probeert ervoor te zorgen dat dit niet gebeurt.  
• Je hebt heftige relaties met anderen, maar deze zijn meestal niet stabiel. Je denkt zwart-wit: of iemand is geweldig, of hij is waardeloos. Je mening kan in een korte tijd helemaal veranderen. 
• Je hebt steeds een ander zelfbeeld. De ene keer ben je heel blij met jezelf en de andere keer juist helemaal niet.  
• Op gebeurtenissen reageer je met sterk wisselende stemmingen of buien. Daardoor word je heel somber, prikkelbaar of angstig. Dit duurt meestal een paar uur, en bijna nooit langer dan een paar dagen. 
• Je voelt je de hele tijd leeg van binnen.   
• Je kunt enorm boos worden, terwijl dat niet past bij de situatie. Ook lost het niets op. Soms kun je je boosheid niet onder controle houden. Dan krijg je een driftbui of je hebt een vechtpartij.  
• Als je gespannen raakt, kun je ook last krijgen van paranoia of achtervolgingswaan. Je denkt dat iemand je volgt of bedreigt. Dit is tijdelijk en gaat weer voorbij. 
• Je dissocieert. Dat betekent dat jij je hoofd afscheidt van wat er met jou of om jou heen gebeurt. Je krijgt het gevoel er niet meer bij te zijn. Soms weet je ook niet meer precies wat er gebeurd is. 
• Je hebt je een poging gedaan tot zelfdoding, daarmee gedreigd, of jezelf verwond. 

Oorzaken borderline 

Biologische factoren (erfelijke aanleg) en omgevingsfactoren (bijvoorbeeld in je jeugd) dragen bij aan de ontwikkeling van een borderline-persoonlijkheidsstoornis. Vaak is het een combinatie van factoren die ervoor zorgt dat iemand deze persoonlijkheidsstoornis ontwikkelt. 

Biologische factoren 

Zo kunnen aanleg en erfelijkheid meespelen bij het ontstaan van borderline. Mensen met borderline zijn van zichzelf impulsief en emotioneel niet stabiel. Dit heeft te maken met bepaalde processen in de hersenen en met hormonen. 

Omgevingsfactoren 

Vervelende ervaringen of gevoelens die je hebt meegemaakt spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van borderline. Voorbeelden hiervan zijn lichamelijke mishandeling, seksueel misbruik, emotioneel misbruik, gepest zijn, verlies van personen die belangrijk voor je zijn of als je bent opgegroeid met ouders met psychische problemen. 

Dat kan zorgen voor een negatief zelfbeeld. Of je vindt het lastig om anderen te vertrouwen of een relatie te hebben.  

Wat kun je zelf doen bij borderline? 

• Zorg ervoor dat je genoeg weet over borderline. Lees en leer zoveel mogelijk. Inzicht is goed voor jezelf en helpt je bij het uitleggen aan anderen. Want je kunt borderline zelf aanpakken, maar praten met vrienden, familie en hulpverleners kan daarbij helpen. 
• Zorg goed voor jezelf. Dat is belangrijk. Probeer genoeg te slapen, zorg voor weinig stress en een vast ritme in je dag. 
• Bespreek borderline met de mensen om je heen. Als je borderline hebt, kun je ruzies krijgen met de mensen die belangrijk voor je zijn. Als je met je vrienden en familie praat, kun je uitleggen waarom dat gebeurt. En hoe zij jou kunnen helpen.  
• Bespreek borderline met je behandelaar. Een behandelaar en een behandeling waar je je fijn bij voelt, kunnen helpen bij het verminderen van je klachten. Het kan gebeuren dat de behandelaar een andere therapie voorschrijft dan jij zou willen. Overleg wat je fijn vindt. 

Punten om te bespreken 

• Opvang. Bespreek met de behandelaar en de mensen uit je omgeving bij wie je terecht kunt als je hulp nodig hebt. Ook in het weekend, ’s avonds en ’s nachts. 
• Omgang. Bespreek met de behandelaar, je familie en je vrienden hoe je samen omgaat met borderline. 
• School en werk. Welke taken kun je aan? Bekijk samen hoeveel werk of taken je kunt doen. 

Telefonische hulp, mail, chat en lotgenotencontact 

• Mentaal Vitaal Infolijn: stel (anoniem) je vraag per telefoon (0900-1994, 10ct per minuut), chat of mail. De deskundige medewerkers van onze infolijn zitten voor je klaar op werkdagen van 09.00 tot 17.00. We kunnen je ook (gratis) terugbellen. Neem contact met ons op. 
• Stichting Borderline: organiseert lotgenotencontact en geeft advies. 

Behandeling borderline: symptomen verminderen 

Lang werd gedacht dat borderline onbehandelbaar is. Maar als je leert omgaan met de stoornis, kunnen je symptomen sterk verminderen. Ook kan het zijn dat je volledig van een persoonlijkheidsstoornis herstelt. 

Er zijn verschillende soorten behandelingen. Iedere soort behandeling heeft een eigen doel.  

Psychologische behandelingen 

Er zijn een aantal psychologische behandelingen die goed werken. Met een psychologische behandeling leer je meer over je gedachten, gedrag en het gedrag van anderen.

• Dialectische gedragstherapie. In deze therapie werk je aan een andere manier van denken. Je leert om je gedrag en gedachtes te veranderen als ze je leven moeilijker maken. Ook leer je om te gaan met problemen en heftige emoties. 
• Mentalization Based Treatment (MBT). In deze therapie leer je je eigen gedrag en dat van anderen te begrijpen. Je kijkt naar verklaringen vanuit gevoelens en gedachtes die erachter liggen. 
• Schematherapie. Als je vastzit in dezelfde patronen of steeds dezelfde fouten maakt, kan schematherapie uitkomst bieden. Schema’s zijn patronen of manieren van denken die in de weg zitten. Door je eigen schema’s helder te krijgen, krijg je meer inzicht in jezelf en kun je je gevoelens en gedachtes. Het verklaart waarom je bepaald gedrag laat zien, en hoe je dit kan veranderen. 
• Transference-Focused Psychotherapy (TFP). Dit is een langdurige en intensieve therapie. Je leert jouw intense emoties te beleven en te uiten. 

Behandeling om de symptomen te verminderen  

De symptomen van borderline kunnen verminderen met sociaalpsychiatrische begeleiding. Dat betekent dat je leert hoe je met borderline kunt leven. Deze begeleiding is er ook voor familie of vrienden. Deze begeleiding kan ook samen met de psychologische behandelingen gegeven worden.  

Medicijnen 

Er is geen medicijn speciaal tegen borderline. Er zijn wel medicijnen die je klachten kunnen verminderen. Die medicijnen krijg je niet zomaar. Soms werkt de psychologische behandeling beter als je ook medicijnen slikt. Je krijgt het dan allebei.